بررسی روند طراحی موزه پانورامای خرمشهر
بررسی روند طراحی موزه پانورامای خرمشهر
در اینجا به بررسی روند طراحی موزه پانورامای خرمشهر و توجه به پيچيدگي ها و تعداد زياد مولفه هاي درگير حوزه جنگ و معماری، معماري اين حوزه با هدف کاهش پيچيدگي ها و افزايش توانمندي به کار گيري و گسترش مفهوم، مي تواند امري کارساز باشد . يکي از مهم ترين بخش هاي اجراي پروژه برنامه ريزي اوليه، انتخاب چارچوب، انتخاب متدولوژي و تدوين طرح اجراي پروژه است.
در اين راستا و طي اين مقاله، نخست ادبيات حاکم بر جنگ و معماری مورد بحث و بررسي قرار گرفته است . بخش بعدي مقاله معماری موزه را که مشتمل بر سه بخش تالار اصلی پانوراما، گالری بیت المقدس و فضای جانبی تعریف و تهیه شده است مورد بررسی قرار میدهد.
این ساختمان در دو طبقه و ورودی های آن بر اساس طرح های مورد استفاده در عملیات « بیت المقدس » طراحی شده است. اساس این فضاها قطاعی از نیم کره است که روی آن تصاویر با توالی نقش می بندند و مخاطب، که در مرکز این نیم کره قرار می گیرد، با موضوع جنگ مواجه خواهد شد .
از آنجا که این ساختمان در اصل برای برپایی ویدئو پروژکتور منحنی در دستور کار قرار گرفته ، می توان دریافت که خود گنبد اصلی که از ویدئو پروژکتور منحنی استفاده شده است، مهم ترین قسمت ساختمان بوده و در طراحی داخلی باید توجه داشت که در مسیر حرکتی بیننده، فضاهایی که از بابت تقدم و تاخر زمانی قبل و بعد از بازدید بیننده از خود گنبد اصلی قرار دارند به جهت موضوعی و اقلام قابل نمایش و از نظر بافت و حس فضایی تفاوت قابل توجهی دارند .
در خاتمه امید بر این دارد که در آینده در موزه های حماسی همانند نیاکانمان شاهد به کارگیری قدرت و عظمت به صورت یک عنصر کاملاً اثر بخش باشیم. روش کار در این پژوهش براساس هدف تحقیق کاربردی، نوع تحقیق تاریخی و توصیفی می باشد . روش گردآوری اطلاعات به صورت بازدید فیزیکی و مطالعات کتابخانه ای، رساله ها، کتب تخصصی، اسناد تاریخی ، مصاحبه با طراح و مجری پروژه و جستجوی اینترنتی مورد مطالعه قرار گرفت .
موزه ها با بهره گیری از تاریخ و افتخارات یک ملت نقش مهمی را در بالا بردن آگاهی ها و شناخت مردم جامعه ایفا می کنند و این معرفت نسبت به هویت خود ، باعث می شود که فرهنگ و رفتارها و هنجارهای جامعه شکل بگیرد . مسئله مهم دیگری که موزه با آن رو به روست حفظ اسناد و انتقال آنها و معرفت همراه با آنها به آیندگان می باشد.
دراینجا به بررسی روند طراحی موزه پانورامای خرمشهر به عنوان یک عنصر اصلی در راستای زنده نگه داشتن یاد و خاطره خرمشهر و تاثیرگذاری آن در بخش فرهنگ جامعه می پردازد . (مقاله:ارائه طرح معماري جنگ اطلاعات نویسندگان:شيرازي حسين, اميرصوفي رحمت اله, اوطادالعجم عباس, فلكي آرش تابستان 1390 , دوره 11 , شماره 42 ; از صفحه 127 تا صفحه 146) در پژوهش حاضر ، موضوع در روند مستمر و پیچیده تاریخ مانند یک فیلم تصور شده و از قالبهای جدا و عکسگونة صامت و ایستا بیرون آمده است .
اهمیت و دلیل انتخاب این روش پاسخ به نقصانی است که باعث شده اغلب، آثار هنری نقاشها و معماران مهم و پرآوازه یا جداگانه بررسی شده و یا تأثیر متقابل آن بر یکدیگر خارج از بستر تاریخی قرار بگیرد و اتفاقات سرنوشتسازی مانند جنگ و انقلاب که زندگی مردم، ارزشها و سیستمها را به هم ریخته تا دوباره بسازد، نادیده انگاشته شود . و قابل ذکراست که اطلاعات این پژوهش از روشهای کتابخانه ای و بازدید از موزه موزد نظر و مصاحبه با طراح ومجری گردهم امده است .
مبانی نظری و چهار چوب مفاهیم پایه
به هرحال جایگاه موزه در تعاملات فرهنگی جامعه و حتی جوامع با هم غیرقابل انکار است . امروزه کشورهای جهان با هدف حفظ درس و تجربه، و ثبت لحظه های به یاد ماندنی در حافظه فراموش کار تاریخ اقدام به تاسیس موزه هایی با عنوان موزه جنگ، صلح یا دفاع کرده اند تا با گذشت زمان، نسل های آینده به شکلی مملوس با بخش هایی ازتاریخ آشنا شوند.
این نوع موزه ها در بسیاری از کشورها به نام موزه های جنگی شناخته می شوند و معروف ترین شان مربوط به کشورهایی می شود که نامشان در تاریخ جنگ برجسته است و خود قسمت بزرگی از این تاریخ هستند . اگر بخواهیم به صورت گذرا به موزهای جنگ دنیا اشاره کنیم میتوان موزه جنگ آمریکا که در سال 1923 تأسیس شد شروع کنیم که مجموعه ای است از آثار شخصی، سلاح ها، وسایل نقلیه، لباس و پوستر سربازان و یا موزه کره شمالی که در بخشی از «پیونگ یانگ»،به عنوان نمادی از جنگ این کشور با آمریکا به چشم می خورد ، نمونه های معروفی از موزه های مخصوص جنگ هستند .
اما در این میان، شاید موزه جنگ امپریال در انگلیس، موزه یادمان دیوار برلین و موزه جنگ روسیه در نوع خود شاخص تر باشند . موزه جنگی در پارک پیروزی روسیه از آن دست کشورهایی است که در اکثر مواقع یکپای جنگ های بزرگ و جهانی بوده است؛ از این رو، موزه جنگی پایتخت این کشور باید یکی از مجهزترین و پربیننده ترین ها در دنیا باشد .
موزه جنگ مسکو یکی از زیباترین موزه های این شهر است که در سال 1993 در پارک بزرگی به نام پابدو (پیروزی) ساخته شده است. این موزه از 2 بخش تشکیل شده است . بخشی از آن، در داخل ساختمان زیبایی که به شکل نیم دایره ساخته شده ، قرار دارد و بخش دیگر در داخل فضای آزاد است بخشی از تسلیحات نظامی به همراه تصاویری از صحنه های جنگ و اسامی سرداران و مبارزان در داخل ساختمان و ادوات نظامی بزرگ مانند تانکها و توپها و هواپیماهای جنگی در فضای آزاد مستقر شده است.
هر بازدیدکننده بعد از ورود به موزه مسکو، تالاری به نام افتخار را میبیند که در آن، روی سنگهای مرمر اسامی رزمندگان جنگ که لقب قهرمان اتحاد شوروی را به دست آورده اند، حک شده است . در این تالار مجسمه «سرباز پیروز» قرار دارد . دور تالار افتخار نمایشگاه نظامی- تاریخی برپاشده است.
این نمایشگاه که جو و رویدادهای آن زمان را منعکس میکند، امکان میدهد تا همه جزئیات آن رویدادها به خوبی مجسم شود.
اشیای نمایشی موزه از آستانه جنگ و آمادگی برای جنگ، حمله آلمان نازی به اتحاد شوروی، جریان عملیات جنگی، جنبش چریکی، پشت جبهه شوروی، آزادسازی کشورهای اروپا، همکاری اتحاد شوروی با متحدان در ائتلاف ضد هیتلری در مقابله با بلوک فاشیستی و محاکمه مجرمین جنگی آلمانی و ژاپنی حکایت میکنند. یک طبقه پایینتر، در تالار خاطره و ماتم، «کتابهای یاد بود» قرار دارند که در آنجا اسامی رزمندگانی که در جنگ کبیر میهنی جان خود را از دست داده اند، قید شده است.
در این تالار مجسمه «زن عزادار» ساخته ل.کربل، مجسمهساز معروف گذاشته شده است. در این طبقه، سیستم خودکاری وجود دارد که به بازدیدکنندگان اجازه میدهد، اطلاعاتی در مورد افرادی که در نبردها و بیمارستانهای نظامی جان خود را از دست داده اند یا در سال های جنگ جهانی دوم به اسارت گرفته شده اند، کسب کنند.
نگارنده درصدد است تا با پیشنهاد موزه جنگ دفاع مقدس قدمی کوچک هر چند اندک در جهت انتقال تجربه گذشتگان به نسل های حال و آینده، نمایش حقایق جنگ جهت آشنایی نسل هایی که جنگ را لمس نکرده اند. به منظور جلوگیری ازشکاف نسل ها و حفظ آثار جنگ، مفاهیم انتزاعی جنگ را در کنج موزه ها به شکل کشاند.
در موزه پانوارمای خرمشهر عوامل زیادی بر مردم و بازدید کننده اثرمیگذارد که دراین بخش از مقاله به بررسی هوشمندانه اب در معماری موزه میپردازیم .اگر در تابلوهای نقاشی از طبیعت دقت کردهاید، همواره دریاچهای به تصویر کشیده شده که در آن نمایی از درختان منعکس میشود، در اطراف ما هر چیزی که در آب منعکس میشود میتواند نظرمان را به خود جلب کند، ساختمانها، تصویر پرندگان، درختان و … زمانی که در آب منعکس میشوند دارای زیبایی دوچندانی بوده و یک تأثیر بصری بسیار زیاد خواهند داشت. امروزه در دنیای معماری از این عنصر مهم بهره گرفتهشده و طرحهای نهایی را با انعکاس در آب در دید عموم زیباتر به تصویر میکشند.
آب یکی از مهمترین عناصر در دنیای معماری شناخته میشود، که میتواند نقش مهمی در سبک معماری و نوع طراحی یک ساختمان داشته باشد، این نقش آنقدری بزرگ و محسوس است که میتواند بهعنوان یک المان زیبا کننده فضا بشمار برود.
در سالهای اخیر بسیاری از معماران قوی در دنیای معماری اثر خود را با این عنصر مهم تلفیق کرده و به دنیای معماری عرضه کردهاند. انعکاس نمای یک ساختمان در آب دارای تأثیر بصری فوقالعادهای است، در بسیاری از اوقات در شرایط اقلیمی و محوطهای خاصی بازتاب تصویر ساختمان در آب بهعنوان یکی از عناصر اصلی در طراحی بشمار میرود و این بازتاب نقش اساسی در ارائه اثر نهایی معماری دارد، که میتواند در ذهن مخاطبان تأثیر بسزایی بگذارد .
در موزه پانورامای خرمشهر وجود یک استخر با عمق کم در قسمت فوقانی ساختمان موضوع و در اطراف نیم کره شفاف بالای آن و بازتاب این نیم کره در زمان آرام بودن آب باعث تداوم بصری نیمکره شده و این بازتاب تداعی گر یک کره کامل در محل میشود.
موزه پانورامای خرمشهر
مساحت : 3،844زیر بنا : 8،580
طراح معمار : دفتر طراحی دایره
کارفرما : شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران
محل پروژه : تهران، بزرگراه شهید حقانی، باغ موزه دفاع مقدس
پانورامای بیت المقدس _ به عنوان بخشي از باغ موزه دفاع مقدس _ یک اثر هنری خلاقانه است که به موضوع اشغال، دفاع و آزاد سازی خرمشهر، و به شکل ويژه به موضوع عمليات بيت المقدس می پردازد. این پروژه، با مساحت 3844 متر مربع و زیر بنای 8580 متر مربع، جزء سه پانورامای بزرگ در دنیا و نخستین آن در خاورمیانه محسوب میشود.
با نشست و گفت و گو با طراح موزه طرح اولیه موزه توسط کارفرما تعیین شده بود وبعد به طراح جناب اقای سینا احمدی واگذار شد به گفته ایشان روند طراحی موزه به این شرح است: توسط تیم طراحی شرکت دایره مطالعاتی در مورد 8 سال دفاع مقدس انجام شد. که هر قسمت از موزه دارای ایده خاص و مربوط به جنگ خرمشهر است . ورودی : یک راهرو با رمپ که حس هیچ و نداشتن سقف یا اسمان به جای سقف و استفاده از مصالح خاص که حس خاک رو در ادمی تداعی میکند.
این هیچ بودن در واقع ذهن را خالی از هر چیزی میکند و اماده میکند که با موزه و وقایع اتفاق افتاده در ان روبرو کند.در واقع هدف طراح این بوده که فضای حرکت رو طراحی کند. از سمت باغ موز دفاع مقدس بعد از گذر از پل یک ورودی با چرخشی دور موزه اجرا شده که ایده این ورودی غیرمستقیم این است که عملیات دفاع مقدس عملیات چند جانبه بود عملیاتینبوده که یک لشکر وارد شهر بشه و جنگ وبعد پیروزی درواقع عملیاتی بود که یه گردان از یه سمت و یه گردان از سمت دیگروارد جنگ میشدند و طراح بااستفاده از وقایع جنگ تونسته برای طرح ایده بگیره و طراحی کند .
فضای ورودی
پس از تهیه بلیط و راهنمای گفتاری بازدیدکنندگان مجالی دارد تا با موقعیت جغرافیایی وپیشینه تاریخی خرمشهر مقدمات آشنایی یابد. چرخش به سمت چپ وارد راهرویی میشویم که نقشه موقعیت خرمشهر روی دیوار نصب شده که این راهرورو گذر تهاجم نام گذاری شده است که دیوار راهرو وجود تیر ها برای دادن حس دیوارهای جنگ به بیننده و بر روی دیوارمقابل آن عکسی از کوچه های خرمشهر نصب شده است. در دیوار سمت راست 2 عکس از شهر خرمشهر قبل از حمله وجود داره و در تابلو های بعدی نزدیک شدن تانک ها به شهر و شروع جنگ را شاهد هستیم .
ورودی موزه
نکته قابل ذکر در این راهرو باریک شدن راهرو است که از ورودی راهرو عرض راهرو5 تا6متراست که اخر راهرواین عرض به1.5 مترتبدیل میشود. که هدف از این طرح طبق گفته مهندس سینا احمدی ایده گرفته از فشار جنگ برمردم براساس خصوصیات و استراژی عملیات بیت المدس بازدید کنند به جای کوتاه مسیر برای ورود به ساختمان با طی مسیر طولانی تر ازکنارابنماارام ارام پس از تجربه این فضا باگذر از مسیری که باجداره ایی از جنس سنگ به رنگ خاک یادآور کانالها وخاکریزهای دوران دفاع مقدس است .
وبر این دیوارها نام وسن و شغل و زادگاه شهدا نقش بسته است تادشمنان بدانند هرگاه چشم ناپاک خود رابه هرگوشه ازایران بدوزنند هم اغشار ملت ازپیروجوان بزرگ و کوچک و زن ومرد تاپای جان در دفاع ازسرزمین ایستاده تاچشمان ناپاک رادرآخر کورخواهندکرد.
دهلیز مقاومت
انتهای راهرو گذر تهاجم با فضایی روبرو میشویم به اسم دهلیز مقاومت که در این اتاق تصاویر جنگ را از مانیتورهای نصب شده بر روی دیوارمیبینیم . فضای روشنی است ، به روشنی شهادت ،که با استفاده از تصاویر مستند دوران مقاومت در حالی که بازدید کننده را برگرفته اند می کوشد تا احساسات او را با عظمت مقاومت مردمی اشنا نماید . طراح با استفاده از وسایل مربوط به زمان حصر خرمشهر استفاده از خاک طبیعی منطقه در اطراف کره و ایجاد یک تعامل بصری بین ببینده ومحیط حس جنگ را به صورت نو در بیننده تداعی میکند.
کریدورهای چرخشی دوره کره که منقش به نقش برجسته هایی سراسری حاوی مفاهیم ایثار و شهادت است وارد فضای انتظارمی شود.فضای آرامی است که گویی بر دیواره های خود یادگاری کوچک روزهای نبرد راحفظ کرده.متریال استفاده شده در ساخت کره بتن اکسپوز است که با قالب گیری ماهرانه ساخته شده است.
متریال استفاده شده در دیوارها
نقطه ی محوری طراحی موزه داخل کره است یا به بیانی دیگر بزرگترین نکته در طراحی وارد شدن به کره است که با استفاده از ویدیوپرژکتورهای متفاوت یک پانوراما یا جلوگاه کلی از فضای حصر خرمشهر است. به نقل از طراح مهندس سینااحمدی ابتدا نظر کارفرما براین بوده که داخل کره نقاشی های از جنگ نقاشی شود ولی برای پویایی فضای زمان موجود نقاشی تبدیل به تصاویر متحرک شد همزمان با صداهای شبیه سازی شده از دوران مقاومت که جلوه ی از جنگ به موزه داد شد.
سازه کوبیاکس درسقف موزه استفاده شده است.که تعریف سازه کوبیاکس به شرح زیر است:یک نوع سقف جدید است که از نظر سازه ای بر مبنای سقف های دال بتنی دوطرفه اما متفاوت با آنهاست. که در ادامه به معرفی این سقف نوین و بررسی مزایا و روش های اجرایی آن می پردازیم .
مفهوم کوبیاکس اساس طراحی تکنولوژی مبنی است بر سقف سازه ای با ویژگی «سقف دال ۲ طرفه» مشابه سقف های بتنی دال ۲ طرفه مرسوم با این تفاوت که هسته بتن مرکزی در محل هایی که کاربرد سازه ای ندارد با گوی های توخالی جایگزین می گردد.
(جنس این گوی ها پلی اتیلن بازیافت یا پلی پروپیلن می باشد) بدین صورت که این گوی ها در حدفاصل مش های میلگردی بالا و پایین قرار می گیرند. با توجه به اینکه در دال های بتنی ۲ طرفه مشکل تحمل نیروی برشی وجود ندارد، مشکل طراحی این نوع سقف بر مبنای حذف قسمتی از بتن میانی و ایفای عملکرد دال ۲ طرفه می باشد.
در فنآوریCobiax با حذف بار مرده غیرسازه ای خاصیت باربری ۲ محوره همچنان حفظ می گردد. همچنین با شکل گیری غشای بتنی مستحکم در قسمت فوقانی و تحتانی دال به همراه شکل گیری شبکه تیرچه های داخلی در ۲ امتداد در اثر قراردهی گوی ها در سرتا سر فضای میانی دال بتنی می توان باربری مناسبی را برای این دال متصور شد.
نورپردازی : منبع نورها در نورپردازی بعد از تحقیق فراوان توسط تیم طراحی نوعی لامپ تنگستن انتخاب شدچرا که لامپ تنگستن دارای بالاترین طیف رنگی موجود بود و رنگ ها و عکسها و تابلوها نمایش داده شده را بیشترین کنتراست نمایان میکند. همچنین این منابع نوری دارای قابلیتتنظیم نور جهت تابش و همچنین محل قرارگیری نسبت به سوژه ی مورد نظر میباشد.
وجود یک استخر با عمق کم در قسمت فوقانی ساختمان موضوع و در اطراف نیم کره شفاف بالای آن و بازتاب این نیم کره در زمان آرام بودن آب باعث تداوم بصری نیمکره شده و این بازتاب تداعی گر یک کره کامل در محل میشود. نورگیری فضای داخلی موزه که در سطح پایین تری نصبت به نیمکره ی خارجی قرار دارد و استخر مذکور روی سقف آن قراردارد اغلب به صورت طبیعی از نورگیرهای کف استخر تامین شده که نورپس از شکست در آب استخر وعبور از منفظ شیشه وارد فضای طبقه زیرین شده که به سبب شکست های موجود فضای بساری جذاب برای بیننده ایجاد کرده و سبب به وجود آمدن یک تجربه فضایی جدید میشود.
ما را در اینستاگرام دنبال کنید
نورگیرهای موزه
درمحل استراحت بازدیدکنندگان که درکنار استخر تعبیه شده روی محوطه موزه قرار دارد چند مستطیل شده از صفحه به چشم میخورد که این مستطیل به گرفته از پل های شناور الوندرود که یکی از کلیدهای اصلی فتح خرمشهر بود. بازدید کنندگان برای قدری استراحت و تامل ، در فضای ایستگاه صلواتی ، در کنار نوشیدن نوشیدنیهایی چون شربت و چای … که در ظروفی شبیه به همان ظروف جبهه و جنگ ارائه خواهد شد ، فرصتی دارند تا در کنا تصاویر و عبارات و گوشه ای از ادبیات رایج در آن دوران ، قدری به تجربه اوقات خوش رزمندگان ، نزدیک شوند.
در کنارکافی شاپ فضایی طراحی شده برای جایگذاری ماکت تعبیه شده است که با بهرگیری از ابزار و فن اوری پیشرو جهان در قالب ماکتی تعاملی با جزییات کامل به تصویر کشیده خرمشهراست.
بخش نمایشگاه سلاح های دوران مقاومت ، با رویکرد نمایش تفاوت فاحش تسلیحات و امکانات نیروهای مردمی و رزمندگاندوران مقاومت که با امکانات بسیار اندک در مقابل ارتش کاملا منظم وتا دندان مسلح متجاوز ایستادگی کردند ، پیش بینی گردیده و همچنین ظرفیت نمایش البسه وساز و برگ واحد های مختلف درگیر در نبرد را نیز دارا است.
روش شناسی پژوهش
پژوهش حاضر از نظر هدف و ماهیت تحقیق، در رده تحقیقات کاربــردی قرار میگیــرد. هدف آن، بررسی موزه جنگ پانورامای خرمشهر و برای این منظور پس ازتدوین چارچوب نظری و مفهومی تحقیق مفاهیم و متغیرهای اصلی به کمک داده های کتابخانه ای و بررسی متون و مقالات مرتبط با زمینه پژوهش حاضر با تعریفی مناسب ازموزه های جنگ تا شالوده ای هرچند کوچک برای تحقیقات اتی دراین زمینه را بنانهیم .
جمع بندی
طراحی داخلی فضاهای موزه طوری انجام شده که اهمیت گنبد اصلی نقاشی پانوراما را تحت تاثیر نامطلوب قرار نداده و از اهمیت آن نکاهند. به عبارت دیگر ساماندهی فضاهای داخلی به نوعی است که در فضاهای قبل از ورود به گنبد اصلی، اولاً بیننده را از حس و حال محیطی بیرونی موزه و احیاناً شلوغی شهری جدا نماید و وی را آرام آرام به سکوت و آرامشی برساند و او را آماده بازدید از نقاشی نماید، و از طرف دیگر به لحاظ اطلاع رسانی به نوعی عمل کند که بیننده اطلاعاتی کلی از وقایع قبل از عملیات بیت المقدس، شامل حمله نیروهای عراقی و مقاومت مردم و نیروهای موجود در خرمشهر به دست آورد.
در ادامه و پس از خروج بیننده از گنبد اصلی پانوراما، بیننده هم فرصت کمی استراحت پیدا می کند و هم امکان دستیابی به اطلاعات و جزئیات بیشتر و بازدید از فضاهای جانبی موزه برای او فراهم می شود.
نمای کلی بیرون از موزه
موزه پانوراما با یک نقاشی عظیم دیواری در دیواره داخلی گنبد، به مساحت دو هزار متر مربع، که توسط استاد ناصر پلنگی اجرا می شود، تمام وقایع مستند خرمشهر از اشغال، حصر و سپس آزادسازی را لحظه به لحظه روایت می کند و از این منظر یک موزه خاص و منحصر به فرد می باشد.
نقاشی مورد نظر پس از ارائه اولیه با ابزار رایانه ای روی فضای جغرافیایی محل مزبور انتقال یافته و در قطعات مناسب با همپوشانی از قبل تعیین شده باز تولید می شود. پس از این مرحله موضوع انتقال این تولیدات و دیوار پانوراماست که با نظارت نقاش انجام می پذیرد و نهایتاً فضاسازی با اجرای دکور و نصب تجهیزات ویژه تکمیل می گردد.
برای نمایش تصویر روی نیم کره، از نقاشی چاپ شده و نمایش تصویر با استفاده از پروجکشن استفاده خواهد شد و جلوههای ویژه نور، صدا و تصویر، به درک بهتر این مناظر کمک میکند.
يکي از اتفاقات مهم اين پروژه انجام عمليات آکوستيک داخلي توسط متخصصان و دانشجويان دانشگاه شريف است که پس از مذاکرات بسيار با شرکت هاي خارجي که مستلزم هزينه هاي بالا بود طرح اين دانشجويان که بسيار کاربردي،کم هزينه و برتر تدارک دیده شده در این پروژه مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به ویژگیهای منطقه عملیاتی عملیات بیت المقدس که بین چهار محور آبی کرخه کور، کارون، اروندرود و هورالهویزه محصور بود و موقعیت جغرافیایی شهر خرمشهر در ساحل اروندرود، ساختمان موزه پانورامای عملیات بیت المقدس به شکل جزیرهای طراحی شده که اطراف آن را آب فرا گرفته است.
همچنین با توجه به ویژگیها و شکل کلی موزه پانوراما، این جزیره، که در واقع نمای بیرونی موزه است، به شکل یک نیمکره طراحی شده است.از ویژگیهای فنی این بنا میتوان به قطر40 متری گنبد اجرا شده از بتن مسلح اشاره کرد که 27 متر از سطح زمین ارتفاع دارد. پوشش بيروني گنبد از جنس استيل مي باشد و به همین جهت همواره انعکاسی از آسمان را در خود خواهد داشت.پانوراماي خرمشهر داراي بخش هاي مختلف از جمله نقاشي ديواري سطح داخلي کره، گالري آثار تجسمي، گالري آثار حجمي، گالري مقاومت 45 روزه، ماکت اينتراکتيو عمليات بيت المقدس، فضاي پانوراماي تصاوير ديجيتال، آب نما، فضاي باز، فضاي اداري و VIP، کافي شاپ و فروشگاه می باشد.
منابع:
1-مقاله : کلادین برگ، اتو، 1369، روان شناسی اجتماعی، ترجمه علی محمد کاردان، تهران: نشر اندیشه
2- مقاله : مجموعه تحلیل های ارزیابی برنامه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، جلد 1، زیر نظر فائز دین پرست، سبحان یحیائی و همکاران، نشر شهر، تهران، 1392
3- مقاله : طراحی موزه جنگ با تاکید بر نمادهای دفاع مقدس در شهر مسجد سلیمان، اولین همایش بین المللی انسجام مدیریت و اقتصاد در توسعه شهری، تبریز، نامداری بیرگانی, فردین و صادق صادقی، ۱۳۹۵
4- مقاله : تحليلي بر جنگ تحميلي عراق عليه ايران؛ انتشارات وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران
5 – کتاب : الزامات ظراحی موزه جنگ ، مولف : مهندس محمد رحیمی
6- بخشی از کتاب : نگارش سناریو و تفکر خلاق معماری برای طراحی موزه ملی علوم و تکنولوژی ، تالیف : دکتر محسن وفامهر
7ـ کتاب: صحيفه نور؛ جلد 20 ؛ ص 239
8- ترجمه بخشی از کتابprinciples of international law in the light of islamic doctrine اثر صبحی محمصانی sobhi mahmasani